Taaladvies - Een komma kan levens redden

Taaladvies - Een komma kan levens redden

Taaladvies - Een komma kan levens redden

Wanneer schrijf je een komma in een zin en wanneer juist niet? Zoek de fouten in de volgende zin:

George en Hendrik, vrienden voor het leven, eten graag in een rustig Haarlems restaurantje hun schnitzel, en nemen een kopje koffie na, met een borreltje en een sigaartje.

Voor het gebruik van de komma zijn geen strikte regels, dus je kunt er officieel geen fouten in maken. Toch werkt het verkeerde gebruik van komma's soms onduidelijkheid en onbegrip in de hand, zoals uit de kop hiernaast blijkt. Daarom wat vuistregels:

Gebruik een komma:
• als je een duidelijke (adem)pauze zou nemen, wanneer je de zin zou uitspreken: 'Tessa bracht verslag uit op de aandeelhoudersvergadering, waarna een hevige discussie losbarstte.'
• in opsommingen zoals 'een deinende, hossende, zwetende menigte' of  'Ik heb een glas melk gedronken, een tosti gegeten, de krant gelezen en mijn jas aangetrokken.'
• tussen twee persoonsvormen: 'Als je nu niet je leven betert, komt het nooit meer goed.' Bij korte zinnen is die komma niet nodig: 'Wie zoet is krijgt lekkers'.
• rond een bijstelling: 'Paul McCartney, de koning van het melodieuze basspel, wil maar niet met pensioen.'
• rond een uitbreidende bijzin: 'De schrijvers, die mooie boeken hebben geschreven, dingen mee naar de Literatuurprijs.' Pas op: in deze zin is 'De schrijvers' het onderwerp over wie in de bijzin extra informatie wordt gegeven: zij hebben mooie boeken geschreven. Als je de komma's weglaat, verandert de betekenis: 'De schrijvers die mooie boeken hebben geschreven dingen mee naar de Literatuurprijs.' In deze zin is het onderwerp niet 'De schrijvers' maar 'De schrijvers die mooie boeken hebben geschreven'.
• als je iemand aanspreekt of aanschrijft: 'Papa, kom je eten?' of 'Zeg eens, Hanny, ga je die klus nog afmaken?' of boven een brief of mail: 'Beste Theo,'.

Gebruik géén komma:
• na 'en': 'Dirk, Els, Maria, en ik ontbeten rond half acht' is dus fout. In een zin als 'Ik wacht al een week, en nu heb ik er genoeg van' is de komma niet nodig, tenzij je die duidelijke adempauze zou willen inlassen.
Eigenlijk staat in de zin aan het begin van dit stukje maar één echte fout: 'rustig, Haarlems'. De zin bevat een bijstelling ('vrienden voor het leven') en is zo lang dat 'ie zonder één of meerdere adempauzes niet uit te spreken valt.

Meer weten over juiste interpunctie? Prisma heeft er een uitgave over: Teksten redigeren, van de bekende taalschrijver Wim Daniëls. Heb je andere taalvragen? Mail ze aan de Prisma redactie.